Ketchup – to jeden z tych sosów, który kojarzy się z pomidorami. Niemniej jednak, historia ketchupu jest znacznie bardziej różnorodna i ciekawa, niż można by się spodziewać.

 

Czym jest ketchup i skąd się wziął ?

Ketchup to sos pomidorowy podawany na zimno, o gamie smaków od łagodnego do ostrego, który przygotowuje się najczęściej z pomidorów. Ketchup trafił do Europy w XVII wieku, głównie za sprawą angielskich żeglarzy, którzy sprowadzili go z Azji.

Początki ketchupu można odnaleźć w Chinach. Ten popularny sos powstał około 2 000 lat temu. Chińczycy przygotowywali sos o nazwie “ke-tchup” lub “kôe-chiap,” który wywodził się z sosu sojowego i zawierał ryby, sardynki, przyprawy i sól. Ten chiński ketchup z pewnością był bardziej podobny do dzisiejszego sosu sojowego niż do ketchupu pomidorowego.

 

W Ameryce, ketchup zyskał na popularności w XIX wieku. Henry J. Heinz, założyciel firmy Heinz, odegrał kluczową rolę w rozwoju ketchupu w Stanach Zjednoczonych. Wprowadził innowacje w produkcji, w skutek czego zdobył ogromną popularność. W rezultacie ketchup Heinz stał się najbardziej rozpoznawalnym na świecie.

 

To dopiero w XIX wieku ketchup stał się bardziej zbliżony do dzisiejszego ketchupu pomidorowego, z charakterystycznym słodko-kwaśnym smakiem.

 

Polski ketchup, czyli zaprawa pomidorowa do sosów

Ketchup to również nasz produkt sięgający tradycją do 1885 – tyle, że pod wdzięczniejszą nazwą: Zaprawa pomidorowa do sosów na zimę.

 

Przygotowanie było i jest bajecznie proste. Wystarczy 5 funtów pomidorów, funt cebuli, „gwoździki”, pieprz, ziele, gałka, kajena, cukier, ocet, czosnek, liście bobkowe i jakieś 5 godzin, żeby mieć wyśmienity domowy ketchup.

 

Pomidory i cebulę upiec i przetrzeć na gładką masę

 „[…] dojrzałych i czysto obtartych pomidorów, oraz […] obranej i w talarki pokrajanej cebuli upiec pod blachą i przefasować;”

Wymieszać z resztą składników i gotować na wolnym ogniu do uzyskania pożądanej konsystencji.

Najsłynniejsza autorka polskich książek kucharskich w XIX Lucyna Ćwierczakiewiczowa proponuje dodawać ów zaprawę „Do wszystkich ostrych sosów i do każdéj pieczeni wołowéj lub baraniéj, włożyć łyżkę téj zaprawy.” Czyli na kanapkę z wędlinką jak najbardziej.

 

W okresie powojennym wchodzi, co użytku słowo ketchup, czego potwierdzeniem jest przepis z Chemii praktycznej dla wszystkich wydanej w 1956 roku w sekcji Przetwory z pomidorów, sosy pomidorowe autor podaje 2 warianty przepisu na ketczup.[2]

 

Ciekawostki o ketchupie

5 czerwca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Ketchupu. To okazja do celebrowania tego popularnego sosu i eksperymentowania z różnymi daniami opartymi na ketchupie.

Rekord Guinnessa na największą butelkę ketchupu ma imponujące wymiary. Największa zarejestrowana butelka ketchupu ważyła około 570 kg!

Astronauci na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) korzystają z ketchupu w tubkach. Jest to bardziej praktyczne i unika problemów z wypływaniem płynów w stanie nieważkości.

Ketchup jest jednym z najpopularniejszych sosów na świecie, ponieważ w Stanach Zjednoczonych rocznie zużywa się około 1,2 miliarda funtów ketchupu!

Ketchup jest źródłem likopenu, przeciwutleniacza obecnego w pomidorach. Likopen jest znany ze swoich właściwości przeciwnowotworowych i antyoksydacyjnych.

Obecnie ketchup kojarzony jest najczęściej z daniami typu “fast food”, ponieważ jest idealnym dodatkiem do frytek i burgerów.

 

 

[1] Lucyna Ćwierczakiewiczowa „Jedyne praktyczne przepisy konfitur, konserw, soków, marynat, wędlin, wódek, likierów, win owocowych, ciast itp.” Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1895

[2] Praca zbiorowa „Chemia praktyczna dla wszystkich” PWT, Warszawa 1956