Pomidory- likopen i inne zdrowe historie

Krótka historia pomidorów

Pomidory pochodzą z Ameryki Południowej, dzikie formy występują dziś w Peru, Ekwadorze. Uprawiane były przez Azteków w Meksyku około 500 lat p.n.e. Po odkryciu Ameryki Hiszpanie sprowadzili roślinę na Karaiby, na Filipiny, do Europy.

Pierwsze wzmianki o uprawie pomidorów na Starym Kontynencie pochodzą z 1540 r. Początkowo uprawiane były w wielu krajach, jako roślina ozdobna. Traktowano pomidory jak roślinę trującą ze względu na występującą w całej roślinie solaninę. Ten trujący związek, odporny na ogrzewanie nie występuje na szczęście w dojrzałych owocach pomidorów.

Około roku 1600 pomidory były już powszechnie spożywane w Hiszpanii skąd rozpowszechniały się na kraje ościenne. W 1692 w książce kucharskiej wydanej w Neapolu pojawiają się przepisy na potrawy z pomidorów. W centralnych Włoszech, w Toskanii zaczęto je jadać pod koniec XVII wieku. W krajach anglosaskich długo uważane za trujące, do użytku kulinarnego weszły w XVIII w.

Do Polski podobno sprowadziła je królowa Bona, ale upowszechniły się tak naprawdę w XIX wieku. Dzisiaj należą do najbardziej popularnych warzyw na całym świecie.

Wartości odżywcze pomidorów

Pomidory zawierają wiele cennych dla naszego organizmu i coraz lepiej poznanych składników odżywczych. Co ciekawe związki  te (a zwłaszcza likopen) są lepiej przyswajalne w przetworach, po ogrzaniu i rozdrobnieniu warzywa. Dlatego warto sięgać po prawdziwy ketchup czy przecier pomidorowy.

W pomidorach znajdują się związki wspomagające pracę układu sercowo-naczyniowego. Mają sporo potasu regulującego pracę serca i ciśnienie krwi. Dzięki dużej ilości różnorodnych antyutleniaczy (witamina C i E, związków flawonowych, karotenoidow, przede wszystkim likopenu) pomagają uporać się z wolnymi rodnikami i powodowanym przez nie stresem oksydacyjnym.

Pomagają obniżyć ryzyko utleniania lipidów krążących we krwi. Chroniczne utlenianie tłuszczów prowadzi do silnej odpowiedzi naszego systemu odpornościowego, niepożądanych stanów zapalnych i w efekcie do niszczenia naczyń krwionośnych. Dzięki antyutleniaczom maleje ryzyko zniszczenia ścianek naczyń krwionośnych, ich zatykania i arteriosklerozy.

Związki występujące w pomidorach mogą obniżyć poziom cholesterolu a zwłaszcza cholesterolu LDL i poziom trójglicerydów we krwi. Podwyższony poziom tych substancji zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu. Mogą też zapobiegać groźnemu dla serca zlepieniu płytek krwi, powstawaniu skrzepów i blokowaniu naczyń krwionośnych.

Ostatnio prowadzone są badania nad wpływem likopenu na utrzymanie w dobrym stanie kości u kobiet w wieku menopauzalnym.

Występujący w pomidorach związek alpha-tomatine może też być pomocny w zapobieganiu rakowi prostaty, ponieważ zmienia metabolizm rozwijających się komórek rakowych i sprzyja ich obumieraniu. Prowadzone są również badania nad wpływem substancji zawartych w pomidorach na raka trzustki, piersi, płuc.