Leśna żurawina

Krótka historia żurawin

Żurawiny występują w Europie, Azji, Ameryce, na półkuli północnej na terenach podmokłych. Ponieważ zawierają naturalny kwas benzoesowy, doskonale się przechowują i dawnych wiekach były istotnym składnikiem wzbogacającym dietę w okresie zimowym.

Kisiel żurawinowy to potrawa podawana tradycyjnie na Wigilię na terenach wschodniej Polski, na Białorusi.

“Żurawiny są kwaśne, pobudzają wydzielanie śliny. Dlatego jadły je kobiety przędące w zimowe wieczory wełnę, bo przy wyciąganiu nitki prządki często śliniły palce, aby uprząść jak najcieńszą nić.”

Maria Caryk, historyk sztuki i współtwórczyni KROKUS

Wartości odżywcze żurawin

Żurawiny są źródłem wielu cennych związków o działaniu antyutleniającym, antyzapalnym, antybakteryjnym. Wydaje się, że unikalna kompozycja tych związków występująca w żurawinach daje najlepsze efekty, jeśli spożywa się całe owoce.

W latach 80 tych XX w przeprowadzono szereg badań potwierdzających tradycyjne przekonanie, że żurawiny mogą zapobiegać chorobom układu moczowego zwłaszcza u kobiet. Związki występujące w żurawinach (proantocyjanidyny) ograniczają możliwość przylegania i zagnieżdżenia się w drogach moczowych bakterii z grupy E. Coli będących głównym powodem stanów zapalnych pęcherza i dróg moczowych. Właściwości te zachowują również przetwory z żurawin, np. soki.

Żurawiny mogą też zmniejszyć ryzyko wystąpienia niektórych rodzajów kamieni nerkowych. Z drugiej strony wydaje się, że żurawiny mogą przyczynić się do wystąpienia kamieni zbudowanych ze szczawianu wapnia.

Ostatnio prowadzone badania wskazują, że żurawiny mogą mieć podobne właściwości w stosunku do Helicobacter pylori, bakterii będących przyczyną wrzodów żołądka. Być może więc zmniejszają ryzyko wystąpienia wrzodów żołądka i dwunastnicy, bo utrudniają przyleganie do ścian żołądka bakterii Helicibacter pylori.

Żurawiny mają właściwości korzystne dla układu trawiennego. Ich działanie zaczyna się już w jamie ustej, bo dzięki właściwościom antybakteryjnym i antyzapalnym zapobiegają chorobom dziąseł i przyzębia.

Wstępne badania wskazują, że żurawiny mogą korzystnie wpływać na florę bakteryjną występująca w układzie trawiennym. Sprzyjają rozwojowi bakterii korzystnych dla zdrowia (bifidobacterii) a redukują występowanie bakterii szkodliwych dla naszego organizmu np. z grupy E. Coli.

Właściwości antyzapalne żurawiny zawdzięczają występujących w nich proton- i antocyjanidynom nadających jagodom ich piękny czerwony kolor oraz flawonolom np. kwercytynie, kwasom fenolowym.

Związki występujące w żurawinach mogą wpływać na obniżenie produkcji cytokin oraz enzymów prozapalnych. Mają też silne właściwości antyoksydacyjne. Zmniejszenie możliwości występowania niepożądanych stanów zapalnych oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia stresu tlenowego wpływa na mniejsze prawdopodobieństwa występowania chorób serca i układu krwionośnego.

Może to zmniejszyć ryzyko wystąpienia arteriosklerozy (czyli grubienia sztywnienia ścian naczyń krwionośnych i ich zablokowania), obniża poziom złego cholesterolu LDL, pomaga obniżyć ciśnienie krwi.

Występujące w żurawinach antyoksydanty działają najlepiej w grupie, razem. Dobrze jest wiec jeść cały owoc. Związki te tracą swe właściwości w temp. powyżej 175 st. C. Warto, więc jest spożywać je na surowo lub w przetworach przygotowanych w niższej temperaturze (syropy, przetwory pasteryzowane).